Қазақстанда жаңа ғимараттар көбінісе олқылықтары болса да, пайдалануға беріледі. Бұл жерде мәселе тексеруден өткізуде емес, сыбайлас жемқорлық та бар.
Дәстүр бойынша, билік бақылауды күшейту арқылы мәселені шешуді — тағы бір бөлім құруды ұсынады. Индустрия министрі Бейбіт Атамқұлов жаңа заң жобасын әзірлеуге бастамашы болды.
Қолданыстағы заңнамаға сәйкес мемлекеттік-сәулеттік бақылау органдарын шағымдар болмаса тексеру мүмкін емес, ал құрылыс кезеңінде шағымдардың түсу ықтималдығы өте төмен. Оған қоса МСҚБ объектілерді пайдалануға беру үшін қабылдап алуға қатыспайды.
Жаңа заң жобасында үш маңызды қадам болады:
- Аумақта сапасыз құрылыс салуды жоспарлауды болдырмау мақсатында қала құрылысы сараптамасын енгізу
- Құрылыстың барлық кезеңдерінде объектілерге жоспарлы тексеру жүргізу және МСҚБ-ны объектілерді пайдалануға беру үшін қабылдауына қатыстыру
- Пайдаланылатын материалдар мен орындалған жұмыстардың сапасына зертханалық және техникалық тексеру жүргізу үшін тәуелсіз мемлекеттік зертханалық қызмет құру
Реформалар бағаның өсуіне әкеледі
Сонымен қатар, Қазақстан Жылжымайтын мүлік федерациясының президенті Ермек Мүсіреповтің пікірінше, жаңа бақылау органдарының құрылуы шаршы метрдің бағасына әсер етеді.
– Мен бақылау қажет екенін жоққа шығармаймын. Бірақ бұл үлкен тізбек емес, оңтайлы бақылау болуы керек. Жаңа қосымша бақылаушы органдар да қорытындыны тегін бермейді.
Шаршы метрді арзанырақ жасау өте маңызды. Себебі бүгінгі күні үйдің бағасы көтерілген және халықтың оңтайлы сұранысына сәйкес келмейді
Бұл жерде жаңа бақылау органдарының көмектесуі екіталай – олар тексеру процесін созып жібереді. Әрине, тұрғын үйді олқылықтарымен өткізетін ұқыпсыз құрылыс салушылар бар екенін ешкім жоққа шығармайды. Олардың кейбіреулері Мемлекеттік бағдарламалар бойынша тұрғын үй салады.
Бірақ менің ойымша, қазірде бар ведомствоның атынан, мысалы, МСҚБ атынан бақылауды күшейту дұрысырақ. Әрине, сыбайлас жемқорлық факторы туралы да ұмытпау керек.
Құрылыс салушылар сыбайлас жемқорлық шығындарын құрылыс бағасына жасырын түрде қосады
Осы саладағы сыбайлас жемқорлықты азайту үшін тексерушілерді тікелей бақылау керек, — дейді Мүсірепов.
Велосипед ойлап табудың қажеті не?
Экономист Әсет Наурызбаев құрылыс сапасын, әрине, қадағалау керек деп есептейді, бірақ ол үшін жаңа зертханалар құрудың қажеті жоқ.
— Бір кездері қадағалауды негізінен меншік иесі өзі жүргізеді деген шешім қабылданды. Ал құрылыс процесінде құрылыс салушы меншік иесі болып табылады. Сыбайлас жемқорлық кейбір жағдайларда құрылыс салушыларға жұмысты ойдағыдай лайықты түрде аяқтауға мүмкіндік бермейді. Біз осы саладағы тексерулерді Қазақстан құрылысшылар одағы атынан өзін-өзі реттейтін ұйымдар (ӨРҰ) жүргізетіндей тәртіпке келдік. Осылайша, сала өзін өзі реттейді.
Егер Министр Атамқұловты ұйым жұмысында бірдеңе қанағаттандырмаса, ол жаңа ведомстволар құрмай, ӨРҰ туралы заңды өзгертуі тиіс. Қазір біз оның тұжырымдаманы өзгерте отырып, жаңа ықтимал сыбайлас жемқорлық арнасын құрғысы келетінін көріп отырмыз
Мәселе мынада, біздің елімізде көптеген заңдар қабылданады. Бірақ қалыпты жұмыс істеу үшін қолданыстағы заңнамалық база жеткілікті. Дегенмен, әрбір министр жаңа заң шығару және бұрын болмаған жаңа институттар құруға тырысып, көрпені өз жақтарына тартады.
Олар мұның орнына шағымдарын білдіріп және қазіргі бар жүйеде не жұмыс істемей тұрғанын атап айтулары керек. Қиындықты анықтау үшін талдау жүргізіп, жақсарту жоспарын ұсыну қажет. Бұл ретте осы талдауды кім жүргізетіні маңызды – Жергілікті ЖШС ма әлде халықаралық компания ма.
Біз жүйені әр жылы жаңа министр келген сайын өзгерте алмаймыз. Әрбір осындай қадам ақша талап етеді
Жаңа зертхананың пайда болуы жағдайды жақсартатынына сенім жоқ”, — деп түйіндеді ол.
дереккөз https://365info.kz/
