Қазақстанда 2025 жылдан кейін бала тууға әлеуетті әйелдер саны азаяды. 2035 жылдан кейін халық саны қайта көбейеді
Сенат депутаты Ләззат Сүлеймен Қазақстанның демографиялық дамуы немесе демографиялық қауіпсіздік саясатының 2020-2030 жылдарға арналған бағдарламасын әзірлеуді ұсынды, деп хабарлайды Sputnik Қазақстан тілшісі.
Сенатор ел демографиясына қатысты депутаттық сауалын Стратегиялық жоспарлау және реформалау агенттігінің төрағасы Қайрат Келімбетовке жолдады.
«Соңғы он жылдықта Қазақстан халқының саны 2 миллион 400 мың адамға немесе 15,1%-ке өсті. Негізінен, ол табиғи өсім инерциясымен және мемлекеттің әлеуметтік саясаты бағытының дұрыстығымен қамтамасыз етілді. Бұл тенденция 2024-2025 жылдарға дейін сақталады. Содан кейін бала тууға әлеуетті әйелдер санының азаюына байланысты кері коэффициент көрсетеді. 2035 жылдан өсім қайта көбейетін болады», – деді Сүлеймен.
БҰҰ халықтың қоныстануы жөніндегі қорының зерттеуіне сүйенсек, қазіргі қалыптасып отырған табиғи өсім сақталған жағдайда, Қазақстан халқы шамамен екі ұрпақ ішінде 23%-ке ұлғаяды.
«Бұл 4 миллион 200 мың қазақстандықты құрайтын айтарлықтай әлеует. Яғни, экономикалық белсенді халық саны 2050 жылға дейін 1,3 есе өсіп, 15,3 миллион адамға жетеді», – деді сенатор.
Алдағы он жылдың болжамы қандай?
Ол Қазақстан халқы өмір жасының құрылымы да қазір трансформацияланып жатқанын айтты. Алдағы отыз жылда бұл үрдіс жалғасады.
«Алдағы он жылда үлкен жастағы адамдардың саны орташа есеппен 4-5 пайызға өседі. Осыған қарамастан орташа алғанда Қазақстан халқы жағынан жас мемлекет болып қала береді», – деді Сүлеймен.
Депутат асыраудағы балалар мен зейнет жасындағы адамдардың үлесі артып келе жатқан елде оларды қамтамасыз етуге бағытталған ресурстар өсіп, ал дамуға бағытталған инвестицияларды еңсеруге тиіс адам ресурсының азаюы экономикалық өсуді тежеуге әкелуі мүмкін деп санайды.
«Оның үстіне, қазіргі уақытта ел экономикасы 90 жылдары туған аз ұрпақтың жұмыс жасына енуіне байланысты жағымсыз демографиялық өзгерістер кезеңінде. Демографиялық өзгерістердің теріс салдарын еңсеруді алдын ала стратегиялық жоспарлау және бұл мақсатқа қол жеткізіп, демографиялық дивиденд алу үшін мемлекет адами капиталға инвестициялардың деңгейі мен оның қайтарымын арттыруға бағытталған сауатты саясат жүргізуі тиіс», – деді сенатор.
Бала тууды шынайы қолдау үшін не істеу керек?
Депутаттың пікірінше, бала тууды шынайы қолдау саясаты нақты және нәтижелі болуы тиіс. Халықтың еңбек нарығына тартылуын нақты ұлғайту және жұмыссыздық деңгейін барынша азайту қажет.
«Біздің ойымызша, ішкі көші-қон ағымдарын реттеу жөніндегі міндет, демографиялық даму, халықтың өсу динамикасын болжау, репродуктивті денсаулық, гендерлік теңдікті күшейту, отбасы мен халықтың әлсіз топтарын қолдаумен байланысты мәселелерді бірыңғай мемлекеттік демографиялық саясат етіп жүйелеу қажет. Осыған байланысты Қазақстанның демографиялық дамуы немесе демографиялық қауіпсіздік саясатының 2020-2030 жылдарға арналған бағдарламасын әзірлеу қажет деп есептеймін», – деді халық қалаулысы.
Сүлеймен ұлттық құжатты көзбояушылыққа жол бермей, сапалы демографиялық және әлеуметтік индикаторлар бойынша өңіраралық айырмашылықты ескере отырып әзірлеу орынды болатынын атап өтті.
